Terapia lasem: Część 1 – Buk
- Dominik Strzelecki
- Jun 6
- 3 min read
Updated: Jun 8
Wierzenia, Mity, Zastosowanie i Terapeutyczna Obecność Drzewa Mądrości
Buk (Fagus sylvatica) – drzewo o srebrzystej korze i rozłożystej, kojącej koronie – przez wieki towarzyszyło człowiekowi: w micie, praktyce i codzienności. W tym artykule przybliżam Ci jego znaczenie dla Słowian, biologiczną rolę w ekosystemie, zastosowania użytkowe oraz duchowy i terapeutyczny potencjał, który dziś znajduje odzwierciedlenie w kąpielach leśnych i psychoterapii.
Buk w wierzeniach i rytuałach dawnych Słowian
Choć może nie był tak znany jak dąb czy brzoza, buk miał dla Słowian wyjątkowe znaczenie – ciche, ale głębokie. Był symbolem trwałości, mądrości i opieki duchowej. Uważano go za drzewo, które łączy światy – materialny i duchowy.
Metafizyczne znaczenie buka
Drzewo wiedzy przodków – pod bukami medytowano, szeptano modlitwy, odbywano rytuały przejścia i refleksji.
Strażnik granic – sadzony na skraju wsi, lasu lub domostw – miał chronić przed złymi mocami.
Symbol wewnętrznej ciszy – ludzie udawali się pod buki, by odnaleźć spokój lub odpowiedź w sobie.
Rytuały i zwyczaje
Buk jako miejsce inicjacji – pod jego konarami chłopcy przechodzili rytuały dorastania.
Wieńce z liści buka – noszone przez kobiety i dzieci w trakcie świąt związanych z płodnością i urodzajem.
Zaduszne modły – odprawiane przy bukach, traktowanych jako pomniki pamięci rodowej.
Buk w codzienności – żywność i ziołolecznictwo
Bukiew – dar lasu
Owoce buka, czyli bukiew, były ważnym składnikiem diety dawnych Słowian. Choć dziś mało znana, bukiew:
jest jadalna po podprażeniu lub namoczeniu (zawiera lekko toksyczne saponiny, które łatwo usunąć obróbką),
służyła jako mączka do podpłomyków, szczególnie w czasach głodu,
prażona przypominała orzechy – dodawano ją do jadła i naparów,
była tłoczona na olej – wykorzystywany do celów kulinarnych i oświetleniowych.
Liście buka w ziołolecznictwie
Młode liście buka zbierano wiosną – były:
suszone i używane jako herbatka oczyszczająca, wspierająca trawienie i przemianę materii,
stosowane jako okłady na stłuczenia i stany zapalne – dzięki właściwościom ściągającym,
dodawane do kąpieli – zwłaszcza w przypadku bólów mięśniowych lub zmęczenia.
W niektórych regionach robiono z liści poduszki lecznicze, które miały uspokajać sen i chronić przed „złymi snami”.
Buk w biologii i ekosystemie
Wygląd i właściwości
Dorasta do 40 metrów, tworzy gęstą, zaokrągloną koronę.
Ma gładką, stalowoszarą korę i błyszczące liście.
Tworzy cieniste, wilgotne lasy, w których rozwija się specyficzna flora i fauna.
Znaczenie dla środowiska
Chroni glebę przed erozją i nadmiernym parowaniem wody.
Stanowi dom dla setek gatunków: ptaków, nietoperzy, owadów, mchów i grzybów.
Łączy się z innymi roślinami przez sieć mikoryz – wymienia składniki odżywcze, dba o młodsze drzewa.
Buk w terapii lasem i psychoterapii
W terapii lasem (Shinrin-Yoku) buk jest jednym z najbardziej terapeutycznych drzew. Jego obecność działa głęboko:
Uspokaja układ nerwowy – regularne przebywanie pod bukami obniża poziom kortyzolu.
Pomaga w koncentracji i introspekcji – bukowy las sprzyja refleksji, wyciszeniu i głębokiemu kontaktowi ze sobą.
Budzi poczucie zakorzenienia i ciągłości – co ma ogromne znaczenie w procesie psychoterapeutycznym, zwłaszcza przy pracy z traumą czy lękiem.
Prosta praktyka: „Buk jako Zwierciadło”
Stań lub usiądź przy pniu buka.Zamknij oczy. Weź kilka spokojnych oddechów.Pomyśl: „Czego o sobie nie chcę dziś zobaczyć?”Pozwól, by odpowiedź przyszła przez liść, szum, kształt…Otwórz oczy dopiero, gdy poczujesz gotowość.Jeśli chcesz, zapisz swoje wrażenia lub narysuj.
Buk – drzewo opowieści, cienia, ciszy i mądrości. Przez wieki był obecny w życiu codziennym i duchowym ludzi – od jadłospisu po rytuały graniczne. Dziś może stać się Twoim sprzymierzeńcem w powrocie do natury, do siebie, do uważności. Jego potężna, ale łagodna obecność to cenny dar – zarówno w terapii, jak i codziennym życiu.
Comentarii